Kosztowne badania i naukowe opracowania potwierdzają to, co wydaje się oczywiste: niezbędnym warunkiem rozwoju rodziny jest bezpieczeństwo ekonomiczne. Jednak badania „Diagnoza społeczna” profesora Janusza Czapińskiego są bardzo potrzebne – dla potomnych, aby wiedzieli, że katastrofa demograficzna nie jest wynikiem zmian w społeczeństwie, ale świadomej polityki państwa. Na zmiany mentalności, popularność środków antykoncepcyjnych etc... politycy nie mają większego wpływu. Ale te czynniki praktycznie nie mają znaczenia. Liczy się tylko ekonomia.
Rezerwa prokreacyjna na poziomie indywidualnym oznacza rezygnację z pierwszego lub kolejnego dziecka, a na poziomie społecznym – zasób potencjalnych rodziców.
Poniższa tabela pochodzi z najnowszego badania (http://ce.vizja.pl/en/issues/volume/7/issue/3.1) i pokazuje procent wskazań na poszczególne powody rezerwy prokreacyjnej ze względu na liczbę dzieci na utrzymaniu i płeć .
|
Powód |
Liczba dzieci na utrzymaniu |
|||||||
|
Brak dzieci |
1 dziecko |
2 dzieci |
3+ dzieci |
|||||
|
M |
K |
M |
K |
M |
K |
M |
K |
|
|
Niepłodność |
30 |
34 |
16 |
15 |
8 |
20 |
0 |
5 |
|
Ryzyko chorób genetycznych |
14 |
15 |
14 |
16 |
16 |
17 |
6 |
22 |
|
Trudne warunki bytowe |
35 |
33 |
44 |
47 |
49 |
57 |
75 |
63 |
|
Trudność godzenia pracy z rodzicielstwem |
21 |
22 |
12 |
24 |
17 |
23 |
7 |
9 |
|
Niepewna przyszłość |
30 |
23 |
35 |
31 |
40 |
41 |
49 |
46 |
|
Niechętna dzieciom postawa partnera\partnerki |
5 |
4 |
3 |
4 |
3 |
1 |
3 |
3 |
|
Za krótki urlop macierzyński |
3 |
2 |
3 |
6 |
4 |
7 |
0 |
1 |
|
Za krótki urlop wychowawczy |
0 |
0 |
4 |
3 |
0 |
4 |
2 |
0 |
|
Za niski zasiłek |
3 |
9 |
5 |
9 |
10 |
11 |
18 |
5 |
|
Złe warunki mieszkaniowe |
17 |
15 |
24 |
17 |
27 |
22 |
47 |
33 |
|
Żłobki/przedszkola |
5 |
7 |
8 |
9 |
9 |
9 |
0 |
0 |
|
Zagrożenia dla dzieci (np. narkomania) |
1 |
2 |
2 |
2 |
2 |
2 |
9 |
6 |
|
Dzieci odbierają swobodę życiową |
15 |
7 |
5 |
3 |
5 |
2 |
3 |
3 |
|
Chęć robienia kariery zawodowej |
6 |
6 |
3 |
6 |
2 |
5 |
0 |
5 |
|
Łatwe zapobieganie ciąży |
1 |
1 |
0 |
1 |
1 |
1 |
0 |
0 |
|
Odraczanie decyzji o prokreacji |
10 |
14 |
8 |
7 |
5 |
3 |
4 |
2 |
|
Dzieci niepotrzebne na starość |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
|
Wysokie koszty wychowania |
15 |
15 |
27 |
25 |
28 |
26 |
30 |
25 |
|
Brak partnera/partnerki |
13 |
20 |
23 |
21 |
16 |
12 |
21 |
17 |
|
Dzieci to zbyt duża odpowiedzialność |
12 |
8 |
7 |
4 |
7 |
4 |
6 |
12 |
|
Inny powód |
7 |
6 |
4 |
6 |
7 |
2 |
5 |
13 |
W mediach prezentuje się ten problem, cytując prof. Czapińskiego: „Dla Polaków największą przeszkodą w posiadaniu dziecka jest obawa przed spadkiem standardu życia”. Ta wypowiedź jest jednak krzywdząca. Sugeruje, że Polki nie chcą dzieci, bo nie stać je będzie z tego powodu na wakacje lub nowy samochód. Tymczasem w grę wchodzą nie zbytki, ale podstawy egzystencji rodziny. Urodzenie dziecka to dla rodziny ekonomiczna katastrofa.