Szczegóły

Kategoria: Monitor gosp. - Górnictwo

Opublikowano: 13 styczeń 2015

Istnieje prosty sposób naprawy polskiego górnictwa. Słowa „prosty” można w tym wypadku użyć w odniesieniu do koncepcji, ale nie samej realizacji.Realizacja wymagawiele zaangażowania i determinacji.

Koncepcja naprawy jest oparta o ideę klastrów przemysłowych(Industrial Cluster).Przekonanie, że polityka gospodarcza powinna się opierać na klastrach jest obecnie dość powszeche.UE w swych programach sprzyja budowaniu klastrów. Stworzenie Górnośląskiego Klastra Przemysłowego jest więc możliwe w zgodzie z politykami UE.

Zamiast opisywać szczegółowo jak może to być zrealizowane, przejdę od razu do wyjaśniania poprzez płynące z tych działań korzyści:

1. Klaster łączy ze sobą przedsiębiorstwa z różnych branż. Możliwe jest więc wypracowanie wspólnej strategii rozwoju.Można też podjąć wspólne inwestycje i wspólne prace badawcze. Te związki mogą być bardzo luźne. De facto można stwierdzić, że na Śląsku taki klaster funkcjonuje. Przykładem wspólnych działań jest utrzymywanie Centralnego Ośrodka Ratownictwa Górniczego.Można w analogiczny sposób zbudować urząd certyfikujący urządzenia do zastosowań podziemnych, ośrodki badawcze (wdrożenie gazyfikacji węgla) itd...

2. Klaster sprzyja powiązaniom kapitałowym. Tworzenie takich powiązań ułatwia inwestycje (zwłaszcza innowacyjne), czy wypracowywanie zgodnych strategii rozwoju. Generalnie taka struktura może być dużo bardziej stabilna niż pojedyncze przedsiębiorstwo. To z kolei otwiera szereg możliwości związanych z ubezpieczeniami (w tym ubezpieczeniami społecznymi). Łatwiej bowiem dywersyfikować ryzyko.

3. Klaster stanowi o wiele silniejszego partnera dla władz wszystkich szczebli.Ma to swoje plusy i minusy. Dla polityków, którzy w związkach zawodowych widzą całe zło i tylko zło – powstanie silniejszej struktury może być problemem. Jednak luźne powiązania i otwartość działania wymagane w przypadku współpracy w klastrze sprzyjają wypracowywaniu optymalnych propozycji. Na pewno taki klaster byłby w stanie wypracować lepsze strategie rozwoju branży, niż ministerialni eksperci, którzy gro czasu muszą poświęcić na zdobycie wiedzy, jaka w klastrze jest dostępna.

4. Klaster stanowi wielką siłę marketingową. Koordynator klastra występując w imieniu wszystkich uczestników dysponuje wiedzą i możliwościami, aby przeciwdziałać destrukcyjnym działaniom. Może na przykład sądownie wymóc sprostowanie nieprawdziwych opinii, na których opierają się niestety rządzący. Trudno zrozumieć co kieruje ludźmi wypisującymi jakieś niestworzone rzeczy opierając się na wróżbach. Uczciwie można powiedzieć, że nie wiadomo jaka będzie cena węgla za rok. A bez tego podstawowego parametru trudno wyrokować o „trwałej nierentowności” kopalni.

5. Klaster jest strukturą „lekką”. Koszty działania koordynatora klastra mogą być pomijalne w zestawieniu z działaniem holdingu. Sieć powiązań może pozwolić funkcjonować w klastrze nawet przedsiębiorstwom składającym się z jednej kopalni. Może to pozwolić na likwidację patologii i optymalizację struktur zarządczych.

6. Klaster jako dogodne narzędzie polityki przemysłowej ułatwi optymalne wykorzystanie wsparcia z UE. Powiązania kapitałowe o których mowa powyżej można także wykorzystać do interwencji rządowych, bez naruszania zasad konkurencyjności. W szczególności można dokonać oddłużenia górnictwa, by umożliwić start przedsiębiorstwom z „czystym kontem”.

Wszystkie te własności klastrów są dość oczywiste i ich występowanie potwierdzają praktyczne działania.

Jednak wbrew pozorom polityka klastrowa jest trudna. Dlaczego? Jedną z głównych przyczyn może być to, że u nas  nadal króluje myślenie branżowe. Owszem – jakaś „polityka klastrowa” jest przygotowywana i realizowana.  Klastry powstają także na Śląsku. Jednak te działania nie obejmują podstawowych dla funkcjonowania regionu działalności: wydobycia węgla!  W aktualnej „strategii” rozwoju wpisano co prawda wśród regionalnych specjalizacji „Technologie dla energetyki i górnictwa”, ale mieści się pod tym hasłem technologie spalania węgla, czyste technologie węglowe, ogniwa paliwowe, wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych i odpadów, składowanie CO2, technologie procesowania gazów, rozpoznanie i ochrona zasobów węgla. Dla fedrowania węgla miejsca tu nie ma!!!  Dlaczego? Bo klaster musi być „innowacyjny”. W normalnym biznesie innowacyjność rodzi się przy okazji podstawowej działalności, która zapewnia stabilne działanie. Twórcy „polityki klastrowej” w Polsce widzą to inaczej. I to trzeba zmienić!

Szczegóły

Kategoria: Monitor gospodarczy

Opublikowano: 13 styczeń 2015

Ceny ropy naftowej spadła poniżej 50 dolarów za baryłkę. Przed kryzysem ukraińskim ceny były dwukrotnie wyższe. Skąd ta nagła zmiana?

Na wysokość cen wpływa wiele czynników, z których większość jest dobrze znanych. Można więc stworzyć matematyczny model prognozowania cen. Zapewne takie modele są w użyciu. Ale po pierwsze i nie każdy ma do nich dostęp, a po drugie część czynników i tak pozostaje ukrytych.

Pozostaje więc wierzyć na słowo ekspertom śledzącym zmiany rynkowe i próbujących na tej podstawie wyjaśniać zmiany.

Koszt krańcowy

Najbardziej naturalnym wyjaśnieniem jest zmiana kosztu krańcowego. W przypadku wielu producentów o dużej rozpiętości kosztów i możliwości wydobycia koszt krańcowy wyznacza ten z producentów, który ma najwyższe koszty spośród tych, którzy są w stanie sprzedać produkty przy istniejącym popycie. Weźmy na przykład 4 producentów (A,B,C,D), z których każdy ma zdolności produkcyjne 100, ale koszty odpowiednio 10,20,30,40.

Przy popycie na 250 jednostek koszt wyznacza producent C – ustalając maksimum (które nie dopuści D) na 40. Przy spadku popytu do 200 – koszt krańcowy (30) wyznacza B.

Zdaniem niektórych komentatorów (przykład) to właśnie koszt krańcowy jest głównym czynnikiem wyznaczającym ceny. Ta teoria jest przede wszystkim zbyt prosta, gdyż nie uwzględnia reakcji dostawców, ubezpieczeń, kontraktów długoterminowych, istniejącej infrastruktury (rurociągi). Przede wszystkim zaś producent ma spory wpływ na bieżącą wielkość kosztów. Co prawda media chętnie publikują wykresy z których wynika, że – na przykład - poniżej pewnej wartości wydobycie w Rosji albo wydobycie ropy łupków nie jest opłacalne. Ale duży udział w tych kosztach mają inwestycje. Powstrzymując inwestycje można zwiększać produkcję z eksploatowanych złóż stosunkowo niewielkim kosztem. Prawdopodobnie obecnie mamy do czynienia z takim właśnie działaniem.

Czytaj więcej: Dlaczego ropa tanieje?

Szczegóły

Kategoria: Monitor gosp. - Górnictwo

Opublikowano: 12 styczeń 2015

1. Zła polityka państwa.

Prof. Jędrysek: Mamy ponad 80% zasobów węgla kamiennego Unii Europejskiej, a z roku na rok wydobycie spada przy generalnie rosnącym imporcie. Współczynnik nagromadzenia zasobów (zasoby/powierzchnia) wynosi dla Polski około 47000 a dla reszty Unii Europejskiej około 700 – to daje około 60cio kronie większe nagromadzenie węgla u nas w stosunku do pozostałej części Europy. To my powinniśmy być surowcowo-energetyczną Szwajcarią Europy. Tymczasem, Polska jest jedynym istotnym producentem węgla na świece, który od 2000 r. zmniejszył produkcję ale nie konsumpcję węgla kamiennego. Jednocześnie, dziś importowany węgiel stanowi blisko 20% rynku w Polsce, w tym większość rynku detalicznego a więc jedynego dochodowego. Śląskie kopalnie na sprzedaży węgla w I półroczu br. straciły ponad 1 mld złotych. Geniusz zdymisjonowanego premiera Tuska w mordowaniu polskiego węgla rozpoczętego przez premiera Buzka (a wzmacnianego przez jego brukselskie zaangażowanie w politykę klimatyczną UE) polega na tym, w mojej opinii, że z największego bogactwa zrobił największy problem.

Każdy górnik implikuje powstanie około od 3 do 6 miejsc pracy, zw. branżach zupełnie odległych takich jak np. produkcja nieprodukowanych ciągników, statków, wagonów, ciężarówek…. Skoro zaś każdy górnik implikuje powstanie przyjmijmy np. 5 miejsc pracy to oznacza utrzymanie rodzin, a więc około 20 osób. Idąc dalej – zwiększenie zatrudniania w górnictwie o 10 tys. da blisko 50 tys. miejsc pracy i utrzymanie dla może 200 tys. Polaków – to mniej więcej spadek bezrobocia o 1%, albo powrót 10 % emigrantów. Oceniam potencjał wzrostu zatrudnienia w polskim górnictwie w ciągu 5 lat, na około 50 tys. – oznaczałoby to poprawienie bytu może nawet miliona Polaków.

Czytaj więcej: Kilka opinii na temat górnictwa

Szczegóły

Kategoria: Monitor gosp. - Górnictwo

Opublikowano: 10 styczeń 2015

Spadek cen surowców energetycznych to doskonały pretekst do rozpoczęcia likwidacji polskiego górnictwa, która po podpisaniu „paktu klimatyczngo” było tylko kwestią czasu.

Na Śląsku strajki: we wszystkich, czternastu kopalniach należących do Kompanii Węglowej przeprowadzone zostaną masówki. Liczba górników, którzy protestują pod ziemią przekroczyła już 1000 osób.

Politycy wzywają premier do „stanowczości”. Tymczasem Zbigniew Ziobro proponuje przekształcenie nierentownych kopalń w spółki pracownicze: Zwracamy się do pani premier Ewy Kopacz, by oddała kopalnie górnikom za przysłowiową złotówkę, bo jeśli mówi, że kopalnie należy zlikwidować, co będzie kosztować podatników 2 mld zł ze względu na program osłonowy, to lepiej zamiast tego oddać te kopalnie do dobrego zarządzania spółkom pracowniczym.

A oto powody dla których to nie jest dobry pomysł:

1. Pewnie najmniejszym, co nie znaczy, że łatwym problemem byłoby wydzielenie kopalni ze struktury spółki. Nie chodzi tylko o operacje księgowe, ale wiele systemów, dzięki którym przedsiębiorstwo funkcjonuje. Począwszy od systemów bezpieczeństwa a na powiązaniach z sieciami handlowymi skończywszy.

2. Poza licznymi wadami, duże przedsiębiorstwa wydobywcze – takie jak Kompania Węglowa – maja poważne atuty: wykorzystanie efektu skali. Czy pojedyncza kopalnia miałaby szansę w takim starciu? Gdy rząd zacznie częśćiową likwidację górnictwa, to czy nie zrobi tego w sposób chroniący w pierwszym rzędzie państwowe molochy? Bo przecież po podpisaniu „paktu klimatycznego” ta likwidacja jest celem oczywistym.

3. Z powyższymi problemami zapewne można sobie poradzić, ale znalezienie dobrego menadżera, który podjąłby się tego zadania nie byłoby łatwe. Potrzebna jest nie tylko umiejętność zarządzania olbrzymią i nietypową oranizacją, ale i wiedza jakiej nie sposób znaleźć u polskich teoretyków, sprawnych w przepisywaniu treści z liberalnych pism amerykańskich. Może najprościej byłoby skorzystać z pomocy Niemców. Tylko że to Niemcy......

4. Aby dać szansę kopalniom, państwo musiałoby pozwolić im funkcjonować bez garbu zadłużenia. Pomijając nawet przypuszczenia, że te długi są celowym obciążeniem górnictwa (ciągną się one od dziesięcioleci i są w jakijś części wynikiem działania państwa), powstanie niebezpieczny (dla rządzących) precedens. A nuż im się uda? Co wtedy zrobić? Jak przekonać społęczeństwo do konieczności likwidacji reszty górnictwa?

5. Nie po to Balcerowicz i jego ludzie stoczyli heroiczny bój ze zwolennikami idei uwłaszczenia pracowników, aby teraz zbaczać z wytyczonej przez „ojcó złożycieli” III RP drogi. Te kilkadziesiąt tysięcy górników można poświecić dla sprawy.

Szczegóły

Kategoria: Historia gospodarcza świata

Opublikowano: 08 styczeń 2015

Na krótko przed wyborami 2010 roku Victor Orban zapowiedział zbicie deficytu i bezrobocia połączone z obniżeniem i uproszczeniem podatków. Jak pisze wspomina Zbigniew Parafianowicz, wyglądało to na pomysł z kosmosu. A jednak się udało! Obniżono PIT i CIT. Bezrobocie spadło poniżej 7%, a deficyt poniżej 3%. Dziennikarz pisze w konkluzji: Orbanomika zdała egzamin, a jej autor zaczął tracić poparcie. Powszechna opinia głosi, że to z powodu autokratycznych zapędów premiera. Ładna teza. Ale nieprawdziwa, bo spadkom towarzyszy wyraźny wzrost poparcia dla prawicowego Jobbiku. Przy jego liderze Gaborze Vonie Orban to ledwie victatorek.

Węgry nie różnią się zbytnio od Polski. Tam podobnie jak u nas media i niektóre instytucje państwa wydają się służyć zagranicznym koncernom, dla których Victor Orban jest śmiertelnym wrogiem. Orban nie jest tak łatwym celem, jak Jarosław Kaczyński, ale opozycja nie przepuści żadnej okazji, aby dokopać Premierowi. Ostatnio na przykład za zaproszenie Władimira Putina.

Podobnie jak w Polsce media biznesowe nie stronią nawet od kłamstw „w słusznej walce” ze znienawidzonym politykiem. Przykładem może być wykryta przez nie afera z wykupieniem przez państwowy MVN udziałów w lokalnej filii niemieckiego koncernu energetycznego E.ON. Afera ma polegać na tym, że węgierski E.ON ma nie uregulowane rachunki wobec Gazpromu za nie odebrany gaz. Firma miała podobnie jak Polski PGNiG umowę take-or-pay, która zobowiązuje do zapłaty za zakontraktowany gaz niezależnie od tego, czy się go odebrało. Dług powstał wskutek zmniejszenia zużycia na Węgrzech. Tyle, że te zobowiązania były przedmiotem negocjacji i prawdopodobnie w zamian za sprzedaż Gazpromowi części węgierskich magazynów udało się je anulować. Nieprawdą jest też prawdą to, że Węgrzy płacą za gaz jedną z najwyższych cen w Europie dostępne dane wskazują na coś dokładnie odwrotnego: http://szczesniak.pl/files/Gazprom-ceny-europa-2012-izviestija.jpg

Nie jest wreszcie prawdą, że E.ON jako duży odbiorca ma możliwość wynegocjowania lepszych cen. Przykład polskiego PGNiG pokazuje, że w przypadku negocjacji z Gazpromem wielkość nie ma znaczenia ;-). Liczą się względy polityczne, a w obecnej sytuacji węgierska przyjaźń do Rosji jest bezcenna.

Czytaj więcej: Sukces węgierskich reform